Hipnoza i umysł nieświadomy – kontynuacja

Charakterystyczną cechą stanu hipnotycznego jest to, że zahipnotyzowana osoba przyjmuje sugestie hipnotyzera dotyczące późniejszego wykonania określonych czynności, to znaczy realizuje je po przebudzeniu, w stanie pełnej świadomości. Sugestie takie nazywamy sugestiami posthipnotycznymi. Zostały one znakomicie opisane w klasycznym dziele ALBERTA MOLLA pt. Hypnotism.

Mamy oto zahipnotyzowaną osobę, której mówię, że kiedy się obudzi, ma zdjąć z parapetu doniczkę z rośliną, owinąć ją w coś, postawić na kanapie, a potem złożyć jej trzykrotny ukłon. Osoba ta w pełni wykonuje moje polecenie. Zapytana, dlaczego tak postąpiła, odpowiada: „No tak, kiedy się obudziłam i zobaczyłam tę roślinę, pomyślałam, że jest dość zimno i dobrze byłoby ogrzać nieco doniczkę, bo roślina może zmarznąć. Owinęłam ją więc tkaniną i wtedy pomyślałam, że kanapa stoi blisko kominka, więc tam ją postawię. Ukłoniłam się, ponieważ byłam bardzo zadowolona z mojego świetnego pomysłu”.

Ciekawe jest to, że człowiek realizujący posthipnotyczną sugestię stara się znaleźć logiczne uzasadnienie dla swego czynu. Owa tendencja do racjonalizacji stanowi ważną cechę ludzkiej natury. Omówimy ją w rozdziale poświęconym prawidłowemu i nieprawidłowemu przystosowaniu osobowości. W chwili obecnej interesuje nas przede wszystkim fakt, że nieświadome postawy mogą wywierać wpływ na świadome myślenie i zachowanie. Świadoma introspekcja ma zatem niewiele większą wartość niż inne formy osobistego doświadczenia. Badania nad ludzką psychiką zyskały rangę psychologii naukowej dopiero wówczas, gdy metody obiektywne zajęły miejsce introspekcji i czystego teoretyzowania.