Klasyfikacja dyspozycji motywacyjnych i motywów powstałych na podłożu tych dyspozycji służy przede wszystkim do przypomnienia o złożoności motywacji. Nie powinno się tej klasyfikacji uważać za ostateczną ani pozwolić, aby odciągała naszą uwagę od subtelnych współzależności, równoważności i zamienności zachodzących między motywami.
Jako wstępną podstawę klasyfikacji możemy przyjąć podział motywów na motywy najściślej związane z utrzymaniem organizmu przy życiu w jego środowisku (motywy biologiczne), motywy sprzyjające życiu w grupie, a zwłaszcza interakcji z innymi organizmami tego samego gatunku, aczkolwiek czasami obejmujące i inne gatunki (motywy społeczne), wreszcie motywy skupione wokół własnego ja, które są szczególnie ważne u człowieka (motywy osobiste).
Motywy biologiczne często utożsamia się z potrzebami organicznymi, takimi jak potrzeba pokarmu, wody lub odpowiedniej temperatury. Mówimy zatem o motywach głodu, pragnienia czy unikania zbytniego gorąca i zimna. Podobne do nich są motywy dotyczące aktywności, wypoczynku, wydalania produktów przemiany materii, ucieczki przed uszkodzeniami cielesnymi i bólem. Trudno jest jednak określić jako potrzeby pewne motywy, które zalicza się do tej grupy. Należy tu pragnienie optymalnego poziomu aktywności, które można zauważyć na przykład w zabawie zwierząt i dzieci, oraz chęć zaspokojenia ciekawości – motyw, który umożliwia czujność wobec grożącego z zewnątrz niebezpieczeństwa, lecz którego wpływ sięga o wiele dalej Ze względu na swój ścisły związek z potrzebami organicznymi motywy biologiczne, gdy zostaną wzbudzone, wykazują uporczywość, która nadaje im właściwości „napędowe”: z tej to przyczyny noszą one nazwę popędów.
Leave a reply