Motywy biologiczne – popędy cz. II

Osoba, która od szeregu godzin obchodziła się bez jedzenia, nie odczuwa głodu przez cały czas. Wrażenia bólu lub „ssania” opisywane jako paroksyzmy głodowe występują nieregularnie. W eksperymentach mających na celu wykrycie podłoża tych paroksyzmów, badany, pozbawiony pokarmu przez czas dłuższy, połykał gumowy balonik, który następnie nadmuchiwano, dopóki nie wypełnił ścianek żołądka. Cienką rurkę od balonika dołączano do przyrządu rejestrującego skurcze ścianek żołądka {ryc. 5-2) za pomocą poruszającej się wskazówki. Badanemu, który nie mógł widzieć tej wskazówki, polecono naciskać klucz telegraficzny, gdy tylko poczuje paroksyzm głodu. Stwierdzono, że badany naciskał klucz prawie jednocześnie ze skurczami swego żołądka.

Związek pomiędzy brakiem pokarmu a skurczami żołądka nasuwa myśl, że popęd głodu można utożsamić z bodźcami pochodzącymi z kurczącego się żołądka. Wyjaśnienie nie jest jednakże tak proste, ponieważ głód może występować także przy braku skurczów żołądka. Na przykład człowiek, któremu usunięto chirurgicznie żołądek, a przełyk połączono bezpośrednio z jelitami, podawał, że co pewien czas odczuwa chęć jedzenia prawie tak samo, jak osoby mające żołądek (Hoelzel, 1927). Również i u szczurów, których żołądki usunięto dla celów eksperymentalnych, występowało zachowanie typowe dla głodu, podobnie jak u szczurów normalnych, z tą różnicą, że pojawiało się częściej. Częstszy głód mógł wynikać ze zmniejszonej zdolności organizmu do magazynowania pokarmu (Tsang, 1938).

Głód pobudza szczura do aktywności. Jeżeli przyjmiemy, że przyczyną głodu są skurcze żołądka, musimy także przyjąć, że aktywność ta jest rezultatem informacji sensorycznych przesyłanych z żołądka do mózgu: jest jednak faktem, że gdy przetniemy szczurowi nerwy sensoryczne, wiodące z żołądka do mózgu, zachowanie typowe dla głodu pozostaje bez zmiany (C. T. Morgan i J. D. Morgan, 1940).

Mamy wystarczającą ilość materiału dowodowego, aby stwierdzić, że chemiczny stan organizmu wpływa na popęd głodu innymi drogami niż poprzez skurcze żołądka. Na skomplikowany charakter zjawiska głodu wskazuje również istnienie nie tylko ogólnego popędu głodu, lecz także specyficznych rodzajów głodu, tj. popędów ku specyficznym przynętom pokarmowym.