Aktywność a cykl estralny

Fragment zapisu wykazującego wpływ cyklu estralnego u samicy szczura. Maksymalna aktywność wypada na ogól blisko szczytowego punktu rui. (Źródło: Wang, 1923). łają sobie na seksualne zachowanie, dopóki nie są dojrzałe płciowo. Kastracja u samca nie powoduje całkowitego zaniku zachowania kopulacyjnego, jak to jest w przypadku samicy. Ta trwałość zachowania seksualnego u wykastrowanego dorosłego samca kontrastuje z natychmiastowym wygaśnięciem reaktywności płciowej u samicy po usunięciu jej jajników (Beach, 1944).

Badania te stanowią wystarczający dowód ważnej roli, jaką odgrywają hormony w zachowaniu seksualnym niższych zwierząt. Postępowanie wykastrowanego dorosłego szczura-samca wskazuje jednak na istnienie innych niż hormony czynników regulujących. U wyższych zwierząt, włączając Naczelne i człowieka, regulacja hormonalna, aczkolwiek ważna, ma mniejsze znaczenie (Beach, 1956).

Rezultaty kastracji u ludzi są rozmaite. U znacznej części kobiet, których jajniki usunięto chirurgicznie, pragnienia i możliwości seksualne są mało zmienione. Chociaż kastracja mężczyzny może powodować stopniowe osłabianie zainteresowań seksualnych, popęd seksualny i zdolność do stosunków płciowych mogą pozostać niezmniejszone przez kilkadziesiąt lat.

Popęd płciowy jako dyspozycja. Traktując popęd płciowy jedynie jako popęd fizjologiczny dostarczający przyjemności czy uwalniający od napięcia, ignorowalibyśmy jego wpływy przenikające różne instytucje kulturowe. Podstawowa instytucja społeczna – rodzina opiera się na związku seksualnym, w którym – w idealnych warunkach – trwale powiązania uczuciowe łączą małżonków i dają obojgu poczucie bezpieczeństwa. Swego partnera seksualnego ceni się wysoko, a zazdrość o rywali (w kulturach podobnych do naszej) staje się doniosłym czynnikiem motywacyjnym. Temat trójkąta jest jednym z poważnych tematów w literaturze. Te społeczne aspekty motywacji seksualnej są dobrym przykładem motywu odgrywającego zasadniczą rolę w kształtowaniu nabytego społecznego zachowania, którego fizjologicznym podłożem jest popęd płciowy.

Ten wszechstronny charakter motywacji seksualnej ukazał w sposób obrazowy w swej teorii Zygmunt Freud. Teoria jego kładła nacisk na seksualne pochodzenie symboliki marzeń sennych, sztuki, religii oraz wielu, na pozór nie seksualnych, form zachowania społecznego. Chociaż teorię tę krytykowano w szczegółach, ogólnego sensu jego nauki – że motywacja seksualna może występować w formie zamaskowanej – nie można chyba kwestionować.