Psychoanalityczna teoria motywacji – kontynuacja

Wymienione wyżej etapy opisuje się w odniesieniu do osoby, będącej przedmiotem uczuć. Gdy dziecko rośnie, przedmiot uczuć powinien się zmieniać. Rozwój może się jednak zatrzymać na każdym z tych etapów. Tak więc, niektórzy dorośli są nastawieni narcystycznie, niektórzy są zależni od rodziców, a niektórzy są homoseksualistami. Nawet w normalnym rozwoju występują zwykle fragmentaryczne pozostałości wcześniejszych powiązań, tak że przejście od jednego etapu do drugiego nie musi być wyraźne. Gdy rozwój jest zahamowany w skrajnym stopniu, aby pomóc danej jednostce wejść w bardziej normalne w dojrzałym wieku stosunki, musimy wiedzieć, dlaczego normalny rozwój nie wystąpił.

Powyższy opis ukazuje etapy rozwoju popędu płciowego, który skierowuje się ku różnym przedmiotom. Nie wszystkie te przedmioty zaspokajają popęd fizjologiczny w sensie zaspokojenia seksualnego w akcie płciowym, lecz dostarczają pewnego, wtórnego zadowolenia z towarzystwa innych osób.

Wcześniejsza teoria Freuda widziała motywację seksualną u podłoża niemal całego ludzkiego zachowania, natomiast późniejsi psychoanalitycy są skłonni przywiązywać nieco mniejszą wagę do popędów instynktowych, wskazują natomiast na tzw. ego, a więc na część osobowości powiązaną z szerszymi aspektami rzeczywistości. Podobnie jak inne struktury motywacyjne, popęd płciowy prowadzi do różnorodnej aktywności, częściowo w związku z jego zaspokajaniem, a po części w związku z lękiem, który wynika z prób jego stłumienia.

Teoria psychoanalityczna zmieniała się nieco w ciągu życia Freuda. Koncepcja, że agresja powstaje jako jedna z konsekwencji frustracji, o czym była mowa na s. 216,wywodzi się z wcześniejszej interpretacji Freuda. Myśl, że agresję trzeba uważać za wyraz popędu pierwotnego, równorzędnego z popędem płciowym, pojawiła się później.