Dynamometr

Przyrząd konstrukcji La- fayette’a i in. Za pomocą tego dynamometru mierzy się silę mięśniową reki. wartość zmiennej zależnej zależy od warunków eksperymentu – jest to właśnie wynik eksperymentu4. Rozróżnienie między tymi dwoma rodzajami zmiennych stanic się dla nas jaśniejsze, jeśli prześledzimy je na przykładzie rzeczywistego eksperymentu.

Codzienne nasze doświadczenia dają często początek eksperymentom. Uczniowie na ogół podają, ze więcej mogą skorzystać z nauki, jeśli siedzą prosto i pozostają raczej w stanie napięcia niż- odprężenia, mówią jednak również, że przy zbyt wielkim naprężeniu nie odnoszą korzyści

Pomyłka może wyniknąć stąd, że wartość zmiennej niezależnej „zależy’’ od eksperymentatora. Jak w stosunkach między rodzicami a dzieckiem (przynajmniej w teorii!), ten kto sprawuje władzę jest bardziej niezależny niż ten, kto zależy od okoliczności nie podlegających jego kontroli (przyp. aut.). z nauki. Nie wszyscy mają takie same upodobania: niektórzy wolą się uczyć leżąc, inni przy włączonym radiu. Sprawozdania te sugerują, że może istnieć zależność między napięciem w mięśniach uczącego się a łatwością uczenia się. Nie jest to całkiem pewne, lecz możemy zbadać tę zależność w laboratorium.

Następujący eksperyment, przeprowadzony przez Courtsa (1939), pokaże nam, jak dobiera się i mierzy zmienne w celu zmniejszenia stopnia niepewności. Sześćdziesięciu studentów uczyło się sylab bezsensownych (składających się z dwóch spółgłosek przedzielonych samogłoską, jak np. geb) i równocześnie ściskało przyrząd zwany dyna- mometrem. (Ryc. 1-2), co wymagało pewnego wysiłku mięśniowego. Każdemu badanemu, biorącemu udział w eksperymencie, !polecono najpierw ściskać dynamometr, jak może najsilniej przez 30 sekund, a wynik odczytany po upływie tego czasu posłużył do ustalenia maksymalnej siły, z którą ściskała przyrząd dana osoba. Następnie badany uczył się rozmaitych list sylab zarówno w warunkach normalnych (bez dynamometru), jak i podczas ściskania dynamometru z różną siłą będącą zawsze jakiś ułamkiem siły maksymalnej. Wynikiem uczenia się w każdej sytuacji była liczba sylab, które badany zapamiętywał po pięciokrotnym przeczytaniu listy. Bezsensownych układów liter użyto po to, aby wszystkie listy móc upodobnić do siebie pod względem trudności. Rezultaty wykazują, że wyniki uczenia się polepszają się, gdy siła ściskania dochodzi do V4 siły maksymalnej. Większemu napięciu towarzyszyło pogarszanie się wyników tak, że przy 3/4 maksymalnej siły ściskania uczenie się było mniej efektywne niż w warunkach normalnych bez napięcia (ryc. 1-3).