Myślenie

Stwierdziliśmy, że zwierzęta nie są zdolne do posługiwania się rozumowaniem w rozwiązywaniu własnych problemów. Rozumowanie jest taką formą myślenia, w której możliwe rozwiązania są weryfikowane symbolicznie. Ponieważ tylko ludzie dysponują odpowiednimi językami i systemami notacji, zatem jedynie oni potrafią rozumować. Zwierzęta muszą fizycznie weryfikować własne reakcje.

Inaczej niż w przypadku rozumowania nie ma ogólnie przyjętej nazwy dla tego zwierzęcego sposobu myślenia. Przyczyn tego braku możemy doszukiwać się w historii naszego stosunku do pracy. W większości kultur myślenie symboliczne było cenione znacznie wyżej niż myślenie niesymboliczne. Matematyka otaczano większymi honorami niż naukowca, z kolei naukowca stawiano ponad inżynierem, zaś inżyniera ceniono bardziej niż mechanika, który był oceniany wyżej niż robotnik – mimo że każdy z nich był zdolny efektywnie rozwiązywać problemy w swojej dziedzinie. Jedną z przyczyn upowszechnienia się tej postawy jest fakt, że chociaż rozumowanie znacznie przypomina myślenie „fizyczne”, to jednak zawiera kilka udoskonaleń, których wagi nie sposób przecenić. Samo zastosowanie symboli werbalnych i liczb umożliwiło powstanie cywilizacji. Oczywiście, ludzie nie ograniczają czynności rozwiązywania problemów do samego rozumowania.