Nagroda i kara

Pochwała, prezent i inne nagrody są zachętą do uczenia się, ponieważ dostarczają wzmocnienia i są bezpośrednimi skutkami sukcesu. Ocena nagród przez uczącego się jest bardzo ważna. Na przykład pochwała słowna w znacznie większym stopniu przywraca wiarę w siebie nieśmiałemu dziecku, które nie wierzy w swoje możliwości, niż dziecku, które jest pewne siebie.

Czy nagroda jest bardziej skuteczna od kary we wzmacnianiu danej reakcji? Eksperymenty wykazują, że jeśli kara przyspiesza uczenie się, dokonuje się to przez zmuszenie uczącego się do szybkiego porzucenia reakcji, która do niej prowadzi, i spowodowanie, że staje się on podatny na przyjęcie reakcji nie przynoszących kary.

Ogólnie rzecz biorąc, ludzie uczą się szybciej dzięki wzmacnianiu poprawnych reakcji za pomocą nagród niż poprzez karanie reakcji nieprawidłowych. Wpływ kary na uczenie się zależy od jej wielkości. W 1956 roku PERCIVAL M. SYMONDS, Z college’u dla nauczycieli na Uniwersytecie Columbia, ogłosił wyniki prowadzonych przez siebie badań nad tym problemem. Symonds, który przez lata był przewodniczącym Amerykańskiego Stowarzyszenia Badań nad Edukacją, twierdził, że podczas gdy łagodna kara nie ma żadnego wpływu na uczenie się, to kara o umiarkowanej sile chwilowo hamuje zdolność do uczenia się, a bardzo surowa kara w niektórych przypadkach trwale niszczy zdolność dziecka do przyswajania.

Dziecko uczy się tylko wtedy, kiedy reaguje na sytuację. Kara uniemożliwia dziecku reagowanie i tym samym niszczy jego zdolność do uczenia się. Ukarane dziecko nie tylko traci zdolność do uczenia się, lecz przez karę jego uwaga zostaje odwrócona od przedmiotu uczenia się, a skierowana na dziedzinę jego osobistych relacji z nauczycielem. Kara wywołując u dziecka lęk, traci swoją funkcję edukacyjną, mimo że ma pewną wartość jako środek sprawowania kontroli.

Symonds zauważa jednakże, że kara nawet jako środek dyscyplinowania uczniów nie leży w ich interesie, ponieważ wykorzystywana jest przez większość nauczycieli raczej do realizowania własnych potrzeb niż jako instrument nauczania. W każdym przypadku, zaznacza Symonds, podkreślanie poprawnych reakcji dziecka jest bardziej skuteczne w nauczaniu niż nagłaśnianie jego błędów.