Zdarza się, że osoby, których dotyczą badania, już nie żyją lub z innych powodów są dla badającego nieosiągalne i nie można z nimi przeprowadzić bezpośredniej rozmowy. Mimo to można analizować ich przypadki, stosując metodę biograficzną. O tym, jak wiele można się w ten sposób dowiedzieć, niech świadczy studium porównawcze historii życia wieluset geniuszy, przeprowadzone przez C.M. COXA. Dzięki porównaniu danych dotyczących ich osiągnięć intelektualnych, jak np. wieku, w którym zaczynali czytać, odczytywać czas na zegarze czy pisać wiersze, Cox wykazał, że w większości przypadków dorosły uznawany za geniusza rozwijał się w dzieciństwie prędzej niż jego rówieśnicy.
Najprostszą ze wszystkich technik obserwacji wydaje się metoda obserwacji naturalnej. Polega ona na czynieniu obserwacji bez kontroli i wpływania na warunki oraz bez współpracy z osobą obserwowaną. Obserwacja taka daje zwykle najlepsze wyniki wtedy, gdy badana osoba nie zdaje sobie sprawy z tego, że podlega obserwacji. Metodę tę wykorzystywano w Anglii podczas drogiej wojny światowej. Specjalnie przeszkoleni obserwatorzy, których zadaniem było sprawdzanie „morale” ludności, dyskretnie przyglądali się zachowaniu ludzi. Metoda obserwacji naturalnej różni się od wniosków wyciąganych z osobistego doświadczenia:
– prowadzi się w niej bieżące, sprawdzające obliczenia,
– obserwuje więcej ludzi, niż jest to możliwe w przypadku życia jednostki.
Leave a reply