Podział okresu dorastania

Zmiany rozwojowe wieku młodzieńczego zachodzą przez kilka lat. Badacze tego okresu stwierdzili, że trudno jest wyznaczyć ściśle granice zarówno całego okresu, jak i jego faz, ponieważ pierwsze oznaki pokwitania pojawiają się stopniowo, a pewne zmiany cielesne zachodzą nadal po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Za początek pokwitania (pubertas) uważano zwykle to stadium rozwoju, w którym pigmento- wane włosy pojawiają się w okolicy łonowej. Okres prepubertal- ny obejmuje cały poprzedni okres życia, a-postpubertalny – to okres charakteryzujący się rozwojem tych cech płciowych, które pojawiają się stosunkowo późno. Późniejsi badacze starali się udoskonalić skalę rozwoju, co pozwoliłoby dokładniej określić poszczególne fazy dorastania i związane z nimi zmiany osobowości. Badacze ci zaproponowali podział okresu dorastania na cztery fazy: prepubertalną, pubertalną, postpubertalną i wiek młodzieńczy {Stoiz i Stolz, 1951).

Faza prepubertalna rozpoczyna się rok lub dwa przed fazą pubertalną. Zmiany nie są zbyt wyraźne ani jednolite. Mniej więcej dwie trzecie chłopców w ciągu fazy prepubertalnej przybiera znacznie na wadze, co jest charakterystyczne dla początku wieku dorastania. Nadmierna tusza zwykle znika w połowie fazy pubertalnej. W okresie tym może nawet wystąpić czasowe zwolnienie tempa przyrostu na wadze.

Najszybsze i najwyraźniejsze zmiany występują w fazie pubertalnej. Przyrost wysokości i ciężaru ciała jest wtedy najszybszy, a narządy płciowe dojrzewają. Faza pubertalną u dziewcząt na ogół ma miejsce wcześniej niż u chłopców, lecz może się zdarzyć, że jakiś chłopiec lub dziewczyna osiąga dojrzałość nawet o pięć lat wcześniej lub później niż ktoś z rówieśników. Okres pubertalny może również trwać dłużej lub krócej, lecz na ogół wynosi od 2,5 do 3,5 lat.

W fazie postpubertalnej zmiany są mniej wyraźne. Dojrzewanie płciowe jest’ już na ogół zakończone, lecz pewne cechy rozwijają się nadal (np. zaznacza się wzrost siły mięśniowej, rozwija się tkanka podskórna i pigmentowane uwłosienie). Faza ta trwa od jednego do dwóch lat.

W wieku młodzieńczym kształtują się ostatecznie oznaki dojrzałości, U mężczyzn rozwija się w dalszym ciągu ciemny zarost na twarzy, a u wielu także na piersiach i udach. Cały ten. cykl zmian od dzieciństwa do dojrzałości może obejmować dziewięć lub dziesięć lat, przy czym rozpoczyna się on około dziesiątego roku życia (u dziewcząt), a (u chłopców) nie kończy się przed dwudziestym.