Wzmacnianie pożądanych reakcji

Wzmocnienie polega na mimowolnej ocenie wykonanych przez siebie czynności. Jest to sprawdzian skuteczności (efektywności) osiągniętych rezultatów. Ciągłe wzmacnianie reakcji ukierunkowuje je i powoduje, że to przede wszystkim one pojawiają się w odpowiedzi na tę samą sytuację bodźcową.

Liczne eksperymenty polegające na uczeniu się labiryntu potwierdzają istotną rolę, jaką osiągnięcie celu odgrywa we wzmacnianiu reakcji. Labirynt jest siecią dróg, wśród których trudno jest odnaleźć tę właściwą, prowadzącą do celu. Rycina 25 przedstawia jedną z form labiryntu.

Głodne zwierzę umieszczone w przedniej części labiryntu musi nauczyć się omijać korytarze nie prowadzące do pożywienia umieszczonego na końcu labiryntu. Początkowo próbuje ono wszystkich przejść, na chybił trafił. W miarę kolejno podejmowanych prób zaczyna wybierać tylko niektóre przejścia i uczy się unikać ślepych zaułków. W końcu przechodzi przez labirynt, nie popełniając żadnych błędów.

Interesujący jest fakt, że pierwsze zostają wyeliminowane te błędy, które były popełniane w najbliższej odległości od celu. Wyeliminowanie błędów odległych od celu przychodzi znacznie trudniej. Inaczej mówiąc, zwierzę uczy się jakby wstecz w stosunku do celu. Jeśli potraktujemy czynność udanego przejścia przez labirynt jako serię reakcji, możemy powiedzieć, że najszybciej w tej serii zostają wyuczone reakcje bezpośrednio związane z osiągnięciem celu. Ostatnia reakcja z poprawnej serii jest zatem wzmacniana najsilniej.