Przeprowadzono wiele badań nad dominacją u zwierząt. Kury domowe ustanawiają tzw. „hierarchię dziobania”, tak że jedna z kur ma prawo dziobać większość innych. Kury niższe rangą mają prawo dziobania kur stojących jeszcze niżej, a kura znajdująca się w tej hierarchii najniżej może być dziobana przez wszystkie pozostałe (Schjelderup- -Ebbe, 1935). Podawanie hormonów męskich podnosi pozycję tych ostatnich, stają się one bowiem bardziej agresywne. Skoro raz zdobędą sobie nową pozycję, utrzymują ją nawet wtedy, gdy przestanie się im dostarczać hormonów (Allee, Collias i Lutherman, 1939). Jak widać, wzajemna gra między hormonami a nabytymi motywami odbywa się nawet na wiejskim podwórku.
Hierarchie społeczne spotyka się często w wielu grupach zwierzęcych. Stado krów ustanawia sobie pewien porządek zajmowanych pozycji i w tym porządku wraca z pastwiska do zagrody. Rangę respektuje się nie tylko na dyplomatycznych bankietach! Jeśli zwierzęta społeczne na ogół ustalają hierarchię, jest rzeczą oczywistą, że albo wrodzone tendencje, albo wymagania życia grupowego (lub jedno i drugie) są powodem naturalnego powstawania takich systemów
Wśród par zwierzęcych, składających się z samca i samicy, samiec jest zwykle osobnikiem dominującym. Takie obserwacje nadają pewne prawdopodobieństwo poglądowi, że agresywna rola mężczyzny i uległa kobiety jest czymś naturalnym. Nie wynika z tego, że jedna z tych ról pozwala lepiej zaspokajać potrzeby niż druga. Gdy ustaliły się formy dominacji i uległości, każdy zna swoją rolę i może czerpać zadowolenie z odgrywania jej we właściwy sposób. Wśród zwierząt dominacja samca nie jest jednak niezmienną regułą. Nawet u gatunków, w któ- rych zwykle dominuje samiec, samica może przejąć tę rolę, gdy jest w stanie receptywności seksualnej lub gdy opiekuje się młodymi. Na przykład, normalnie dominujący samiec szympansa pozwala seksualnie receptywnej samicy panować nad sytuacją podziału pokarmu. Siedzi on spokojnie ze śliną cieknącą mu z pyska czekając, aż samica skończy się pożywiać, aby on z kolei mógł zjeść to, co zostało (Yerkes, 1940).
Stosunki dominacji pomiędzy dwiema samicami szympansa, z których normalnie jedna dominuje, a druga jest uległa, mogą się zmienić, gdy u jednej z nich wystąpi estrus. Małpa normalnie dominująca może odstąpić pierwszeństwa w jedzeniu małpie uległej, gdy u tej ostatniej pojawi się estrus. Samica zwykle uległa może się stać w czasie rui dominującą. Estrus odwraca układ stosunków w takiej parze (Nowlis. 1942).
Na podstawie dającego się na ogół przewidzieć układu stosunków dominacji pomiędzy samcem a samicą i zmian w tym układzie pod wpływem hormonów można sądzić, że istnieje związek pomiędzy dominacją a innymi formami fizjologicznie regulowanego zachowania. Czy stanowi to wystarczającą podstawę biologiczną do wyjaśnienia dominującego zwykle stosunku mężczyzny do kobiety w kulturze Zachodu? Pozostaje to, oczywiście, w granicach spekulacji. W każdym razie w przyrodzie można znaleźć pewne analogie.
Leave a reply