Mniej więcej w tym samym czasie, kiedy Watson propagował w Ameryce behawioryzm, w Niemczech pojawił się nowy kierunek występujący pod nazwą psychologii postaci. Niemiecki wyraz Gestalt. (postać) oznacza czasem row- nież formę lub konfigurację, a psychologia postaci zaprezentowana przez Maksa Wertheimera w 1912 r. interesowała się sposobem organizacji procesów psychicznych. Kierunek ten wiąże się przede wszystkim z nazwiskami Wertheimera i jego współpracowników, Kurta Koffki (1886-1941) i Wolfganga Kohlera (ur. 1887): wszyscy oni wyemigrowali .do Ameryki, Wpływową odmianę psychologii postaci stworzył Kurt Lewin (1890-1947), Jego teoria pola kładzie większy nacisk niż inne odmiany psychologii postaci na motywację i psychologię społeczną.
Najwcześniejsze eksperymenty z dziedziny psychologii postaci zajmowały się spostrzeganiem ruchu, tzw. zjawiskiem „f i” (Wertheimer, 1912). Gdy dwa oddzielne światła zapalają się jedno po drugim w pewnym odstępie czasu, wówczas widzimy jeden punkt świetlny, który porusza się od położenia pierwszego światła do położenia drugiego.
To złudzenie ruchu znamy z reklam świetlnych, ono też oczywiście leży u podstaw filmu. Zjawisko to było już dawno znane (zabawka dziecięca zwana stroboskopem ma długą historię), lecz psychologowie postaci wyczuli doniosłość teoretyczną strukturalizacji bodźców, która powoduje powstanie tego efektu. Innym przykładem strukturalizacji czy organizowania jest zjawisko figury i tła – tendencja, by część obrazu widzieć jako pierwszoplanowy przedmiot, znajdujący się na nie- zorganizowanym tle. Tendencja ta występuje wyraźnie w przypadku figur odwracalnych, gdzie tło staje się figurą i odwrotnie (ryc. 1-8).
Według psychologów postaci nasze doświadczenie zależy od struktur, w które układają się bodźce, od organizacji doświadczenia. To, co widzimy, zależy od tła i od innych aspektów całości. Całość nie jest sumą swoich części: całość składa się z części pozostających we wzajemnych stosunkach.
Leave a reply