Monthly Archives Sierpień 2017

Twierdzenie, że uczucia i emocje wpływają na czyjąś zdolność do wiernej i obiektywnej percepcji jest psychologicznym truizmem. Wielokrotnie wykazano, że opisy wydarzeń świadków pobudzonych emocjonalnie są wysoce niewiarygodne. Na salach sądowych w procesach o morderstwo, gdzie emocje szybko narastają, znane są przypadki, że dwóch lub więcej świadków, nie mających żadnych powodów, żeby kłamać, składa zupełnie sprzeczne zeznania dotyczące tych samych wydarzeń. Zgodnie z prawem ani mąż, ani żona nie mogą być zmuszani do zeznawania przeciwko sobie, ponieważ pomijając inne względy, czuje się, że ich emocjonalne zaangażowanie uniemożliwia złożenie wiarygodnego zeznania. Z tych samych powodów sędzia zdyskwalifikowałby się w sprawie, w którą byliby zamieszani członkowie jego rodziny. Podobnie psychoterapeuta z reguły powstrzymuje się od leczenia swoich bliskich.

Iloraz inteligencji odpowiadający liczbie 100 określiliśmy jako „normalny”. Być może odpowiedniejszy byłby tu termin: „przeciętny”. Dzieci, które osiągają I.I. znacznie poniżej normy określonej dla całej populacji, wymagają zwykle dodatkowych zabiegów edukacyjnych. Dzieci, których 1.1. wynosi 50 i mniej, są klasyfikowane jako upośledzone i kieruje się je zwykle do zakładów

Aby oszczędzić czytelnikowi żmudnego wysiłku tłumaczenia specyficznego języka każdej ze szkół, ich najbardziej istotne ustalenia wyrażone są w prosty, zrozumiały sposób. Zachowano jedynie rozpowszechnione już w psychologii terminy. Wszystkie one zostały przystępnie wyjaśnione.

Pochwała, prezent i inne nagrody są zachętą do uczenia się, ponieważ dostarczają wzmocnienia i są bezpośrednimi skutkami sukcesu. Ocena nagród przez uczącego się jest bardzo ważna. Na przykład pochwała słowna w znacznie większym stopniu przywraca wiarę w siebie nieśmiałemu dziecku, które nie wierzy w swoje możliwości, niż dziecku, które jest pewne siebie.

Od początków badań nad inteligencją istniały dwa zasadnicze trendy: jeden opowiadał się za użyciem testów niewerbalnych, drugi zaś – testów werbalnych, czyli testów, w których instrukcje są podawane słownie, również odpowiedzi mają często taki charakter.

Psychologowie stwierdzili, że najlepszą reprezentacją graficzną ilustrującą natężenie danej cechy w grupie jest krzywa rozkładu. Jest to bardzo prosty wykres. Jak wyglądałby taki wykres opracowany dla klasy trzynasto- i czternastoletnich dzieci? Po pierwsze, zmierzylibyśmy wzrost najniższego i najwyższego dziecka. Załóżmy, że byłoby to 140 i 180 cm. Otrzymalibyśmy zatem 40 cm różnicy pomiędzy najwyższym i najniższym dzieckiem. Owe 40 cm, stanowiące rozrzut wzrostu pozostałych dzieci, podzielilibyśmy na mniejsze, pięciocentymetrowe odcinki – wówczas zaznaczylibyśmy na wykresie, ile dzieci przypada na każdy z pięciocentymetrowych przedziałów. Można posłużyć się układem współrzędnych, którego jeden bok wskazuje liczbę dzieci, a drugi ich wzrost. W ten sposób uzyskamy graficzny obraz rozkładu wzrostu trzydzieś- ciorga dzieci wybranych losowo spośród trzynasto- i czternastolatków.

Aby określić funkcję czopków (widzenie barwne), przeprowadźmy popularną w psychologicznych laboratoriach próbę. Przy założeniu, że czopki służą do widzenia barwnego i znajdują się w części środkowej siatkówki, powinniśmy spodziewać się ślepoty na barwy zewnętrznych części siatkówki. Aby to wykazać, weźmy do ręki jakiś kolorowy przedmiot i trzymajmy go w odległości ramienia z boku, próbując go dostrzec kątem oka bez obracania głowy. Zobaczymy wówczas ów przedmiot, lecz nie rozpoznamy jego barwy. Przesuwając przedmiot do przodu, do centrum pola widzenia, rozpoznamy barwę. Świadczy to o koncentracji czopków w środkowej części siatkówki.

Typy ruchów gałek ocznych

Mamy tendencję, aby grupować w naszej percepcji te elementy, które są blisko siebie. Spoglądając na rycinę 12, dis abl est ish widzimy cztery grupy, po trzy litery każda. Mimo że nic w tej formie nie znaczą, widzimy je jako disablestish. Tym niemniej, gdybyśmy przybliżyli je do siebie, nie widzielibyście już czterech grup, ale raczej jedno, tak samo bezsensowne słowo: disablestish.

Pięć powyższych uogólnień wskazuje, że dla zrozumienia zależności między rozwojem a uczeniem się konieczne jest zrozumienie pojęcia „dojrzewanie”. Psychologowie zajmujący się wychowaniem, przypuszczając, że dojrzewanie odgrywa doniosłą rolę, zaproponowali d o z o w an i e zadań stawianych dziecku. Dozowanie oznacza dobór zadań w tempie proporcjonalnym do indywidualnego rozwoju dziecka. Eksperymenty nad dozowaniem, w których pozwalano dziecku wybierać dla siebie materiały do czytania czy rachunków, przyniosły obiecujące rezultaty (Olson, 1949). Dzieci, które są „gotowe”, czytają o wiele więcej książek i rozwiązują o wiele więcej zadań arytmetycznych niż dzieci mniej „gotowe”. Swoje postępy w czytaniu i arytmetyce zawdzięczają one przypuszczalnie bardziej dojrzewaniu niż specyficznym ćwiczeniom w czytaniu i rachowaniu. Dostarczanie książek nie jest jedynym warunkiem czytania, a zmuszanie dziecka (które jeszcze nie dojrzało do tego), aby czytało wielką ilość książek, nie zrobi z niego zamiłowanego czytelnika. Nie ma oczywiście nic magicznego w dojrzewaniu, a dozowanie nie może zastąpić nauczania. Gotowość do czytania i do rachowania nie jest jedynie kwestią dojrzewania doniosłe znaczenie ma motywacja i uprzednie ćwiczenie. Zasada dozowania ostrzega jedynie przed nieskutecznymi i szkodliwymi metodami nauczania, w których oczekuje się od dziecka więcej, niż jest ono w stanie {ze względu na brak osiągnięcia odpowiedniej gotowości) z siebie dać.

Test jako narzędzie badawcze zajmuje ważne miejsce we współczesnej psychologii. Używamy go do mierzenia wszelkich rodzajów zdolności, zainteresowań, postaw i osiągnięć. Za pomocą testów możemy otrzymać wiele różnego rodzaju danych od osób pracujących w fabrykach, leżących w szpitalach czy uczących się w szkołach – przy minimalnym zakłóceniu ich trybu życia i bez skomplikowanego wyposażenia laboratoryjnego. Konstruowanie testów i stosowanie ich nie jest rzeczą prostą: w dalszych rozdziałach rozpatrzymy dość szczegółowo problemy związane z używaniem testów.

Dziewczęta są w tym samym wieku życia i w tym samym wieku umysłowym-, chodzą do takiej samej klasy i mają bardzo podobne środowisko domowe: jedna jest dojrzała fizycznie, a druga wyraźnie niedojrzała (Źródło- Barker i in., 1953). u dziewcząt przeciętna wypada na wiek 12.6 lat. u chłopców na 14,8 lat. Różnica pomiędzy przeciętnymi (2.2 roku) odpowiada różnicy w wieku dojrzewania dziewcząt i chłopców. Nie można jednak zignorować faktu, że te dwa .rozkłady się pokrywają. Na przykład, w wieku 13,5 lat mniej więcej jedna szósta dziewcząt nie osiągnęła jeszcze swego maksymalnego tempa wzrostu, podczas gdy mniej więcej jedna szósta chłopców już go osiągnęła. Jeśli idzie więc o rozwój tej jednej szóstej chłopców i dziewcząt w wieku 13,5 lat, to sytuacja jest tu odwrócona: chłopcy ci wyprzedzają dziewczęta. Ryc. 4-6 ilustruje pewne kontrasty w wyglądzie zewnętrznym u dwóch dziewcząt w tym samym okresie życia. Nic dziwnego, że dorośli oczekują od każdej z nich odmiennego zachowania: mogą oni uważać ze względu na wzrost wyższej dziewczynki, że jej zachowanie jest niezwykle dziecinne.