Doświadczenia mogą być zapamiętywane w formie wyobrażeń, równie dobrze jak w postaci słów lub działań. Wyobrażenie jest subiektywnym doświadczeniem przypominającym spostrzeżenie pod nieobecność oryginalnego bodźca. Na przykład możemy wytworzyć wyobrażenia kolorów i obiektów lub słuchowe obrazy muzyki i głosów. Mogą się one pojawiać w zakresie wszystkich zmysłów. Każdy może przywołać smak ananasa, zapach palącej się gumy, ból zęba, uczucie mdłości, kinestetyczne odczucie stania na palcach, doświadczenie zawrotów głowy. Wiele wyobrażeń jest wymieszanych, angażujących kilka zmysłów naraz lub następujących szybko po sobie.
Testy wyobraźni pokazują, że ludzie różnią się znacznie w swej zdolności do doświadczania obrazów. Niektórzy utrzymują, że nigdy nie miewają wyobrażeń, podczas gdy u innych występują one często i z dużą siłą. Chociaż u poszczególnych osób obrazy pojawiają się częściej za pośrednictwem jednego ze zmysłów, to prawie u każdego wyobrażenia wystąpiły na poziomie wielu zmysłów.
Wyobrażenia wzrokowe, pomimo że są najlepiej rozwiniętym typem wyobrażeń, nie są szczególnie przydatne do dokładnego odtwarzania. Potwierdzają to niektóre eksperymenty. Jeśli jesteś osobą miewającą żywe wyobrażenia wizualne, spróbuj przeprowadzić trzy następujące próby.
Przywołaj tak wyraźnie, jak to tylko możliwe, wyobrażenie budynku po drugiej stronie ulicy, przy której stoi twój dom. Jeśli nigdy nie policzyłeś, ile ma okien wychodzących na ulicę, zrób to teraz – jeśli potrafisz.
Spójrz na czystą kartkę papieru i przywołaj możliwie najbardziej ostry obraz osoby, z którą rozmawiałeś ostatnio. Następnie narysuj swoje wyobrażenie. Czy uzyskałeś portret, na podstawie którego można rozpoznać tę osobę, czy chociaż jej karykaturę?
Zamknij oczy i przywołaj obraz liter oczami wyobraźni i odczytaj litery w szeregach. Czy potrafisz to zrobić? Jeśli tak – a możliwe, że ci się to udało – to przeczytałeś je w kolejności, w której się ich nauczyłeś, prawdopodobnie według normalnego wzoru scanningu od lewej do prawej i z góry w dół. Zamknij oczy i odczytuj je, odwołując się do swego wyobrażenia, zaczynając od dolnej prawej litery, idąc do góry ostatnią kolumną i w dół środkową i dalej do góry lewą kolumną. Czy potrafisz to zrobić? Prawie nikt nie potrafi tego dokonać. Musisz wrócić z powrotem do miejsca startu i żmudnie nauczyć się nowej kolejności liter. Na ogół nie widzimy kwadratu tak wyraźnie, jak sądzimy. Tak naprawdę przyswajamy sobie obraz, zapamiętując litery.
Po rozważeniu różnych aspektów przyswajania i zapamiętywania dochodzimy do problemu przechowania materiału w pamięci. Słowo „przechowanie” odnosi się do fazy procesu pamięciowego znajdującej się między przyswajaniem a wydobyciem informacji z pamięci. Psychologowie nie odkryli jeszcze natury zmian fizycznych, które prawdopodobnie są cielesnym wyrazem utrzymywania materiału w pamięci – zwanych śladami pamięciowymi w systemie nerwowym. Dopóki nie możemy poznać tych niezwykle małych przemian, dopóty możemy badać przechowanie tylko poprzez pomiar tempa, w jakim ono zanika.
Rycina 28 pokazuje dwie typowe krzywe zapominania. Tak jak w przypadku krzywej uczenia się (ryc. 27) wymiar pionowy przedstawia ilość przechowanego materiału, a wymiar poziomy – upływ czasu. Chociaż jedna krzywa pokazuje znacznie wolniejsze tempo zapominania niż druga, obie mają ten sam ogólny wzorzec: szybkie zapominanie w ciągu pierwszych godzin po nauczeniu się, a następnie coraz wolniejsze.
Leave a reply