Pomiar w psychologii

Niezależnie od tego, jakie metody psychologowie stosują, wcześniej czy później stwierdzają oni konieczność ustalenia pewnych wielkości lub ilości. Zmienne trzeba określić w jakiś wyraźny sposób, tak aby badania mogły być powtórzone i potwierdzone przez innych i aby rezultaty ich można było właściwie zastosować. Czasami zmienne można zgrupować w klasy czy k a t e g o r ie, jak przy rozdzielaniu dziewcząt i chłopców z punktu widzenia pici. Czasami zmienne są przedmiotem zwykłych pomiarów fizycznych: wysokość, waga. wiek, oświetlenie. Czasami trzeba je w y s k a 1 o w a ć, umieszczając wartości zmiennych w pewnej kolejności: na przykład od najmniej łubianych do najbardziej łubianych. Zazwyczaj, aby ułatwić ścisłe porozumiewanie się, poszczególnym wynikom pomiarów lub wartościom skatowym przyporządkowuje się liczby:' wtedy możemy powiedzieć, że mamy do czynienia z wartościami o charakterze ilościowym. Stosowanie tych wartości w psychologii wiąże się z szeregiem problemów. W nieco ogólniejszym sensie możemy mówić o mierzeni.u, skoro tylko ustaliliśmy liczbowe wartości dla zmiennych niezależnych i zależnych, czyli w gruncie rzeczy dla wszelkich zmiennych wchodzących w pewien rodzaj systematycznie badanych zależności.

Siła wstrząsu jako zmienna niezależna: czas latencji jako zmienna zależna

Gdy badacz planuje swoje eksperymenty, zastanawia się nad sposobem zbierania wyników i dalszego z nimi postępowania, aby ustalić wchodzące w grę zależności i wyciągnąć właściwe wnioski. Termin p 1 a- nowanie eksperymentu stosuje się dla określenia każdego z bardziej formalnych schematów, według których planu-je się eksperymenty. Tego samego schematu można by użyć dla eksperymentów

Szczury mogły uniknąć wstrząsu elektrycznego, obracając koło. Czas latencji reakcji szczura skraca się (tj. reakcja staje się szybsza), gdy siła wstrząsu wzrasta. (Źródło: Kimble, 1955). z zakresu widzenia, słyszenia, a może i uczenia się. Całkowity plan jest bardziej szczegółowy niż schemat, ponieważ uwzględnia materiał konkretnego eksperymentu. „

Najłatwiej_sze do zrozumienia są te schematy, w których kontroluje się w danej sytuacji tylko jedną zmienną (jako zmienną niezależną) i bada się jej wpływ na inną zmienną (zmienną zależną). Ideałem jest utrzymanie wszystkich pozostałych czynników niezmiennych, tak aby otrzymany wynik móc przedstawić w następującej formie: „Gdy wszyst- ko inne jest stale i gdy X wzrasta, Y również wzrasta” (lub w innych przypadkach: „Gdy X wzrasta, Y maleje” itd.). Wynik w tej postaci pozwala wysnuć wniosek o istnieniu współzmienności – obie zmienne są związane jakąś dającą się wykazać zależnością. Zwróćmy