Użyliśmy powyżej pojęcia rzetelności testu. Ponieważ cecha rzetelności dotyczy wszystkich testów, włącznie z testami uzdolnień, które musimy jeszcze omówić, zatem wyjaśnijmy to pojęcie nieco dokładniej.
Dana metoda pomiaru musi być wewnętrznie zgodna. Stopień, w jakim rezultaty są ze sobą zgodne, stanowi miarę rzetelności testu. Nowoczesne testy psychologiczne mierzące inteligencję charakteryzują się rzetelnością rzędu 95% lub – mówiąc językiem statystyki – ich współczynnik rzetelności równa się 0,95 lub więcej.
Dobry test musi być również trafny. Znaczy to, że powinien mierzyć to, czego pomiar dotyczy. Aby stwierdzić, czy tak się rzeczywiście dzieje, musimy porównać uzyskane wyniki z pomiarem standardowym, czyli kryterium. Kryterium trafności pierwszych testów inteligencji była ocena szkolnych osiągnięć dzieci wyrażona stopniami dawanymi przez nauczycieli. Fakt, że nie istnieje ostateczne kryterium poza opinią nauczycieli, wskazuje na wewnętrzną trudność ustalenia trafności wszelkich testów. Współczynnik trafności bywa zatem zwykle niższy niż współczynnik rzetelności.
Testy inteligencji, którymi posługują się nieprofesjonaliści, mają zazwyczaj bardzo niski współczynnik trafności. Ani umiejętność zarabiania pieniędzy, ani zdolność zapamiętywania faktów, ani też długoletnia edukacja nie mogą być podstawą trafnego testu inteligencji. Można znaleźć dowody podważające trafność każdego z takich testów. Na przykład Maria Skłodowska-Curie, która nigdy nie usiłowała opatentować odkrycia radu i polonu, nie była z pewnością mniej inteligentna od Tomasza Edisona, który konsekwentnie komercjalizował swoje pomysłowe wynalazki. „Chodzące encyklopedie” też nie zawszę potrafią myśleć twórczo.
Leave a reply