Kole męskie i kobiece – kontyuacja

W plemieniu Mundugumorów, mieszkającym nad rzeką, mężczyźni i kobiety również byli bardziej podobni do siebie niż w naszej kulturze, lecz przeważały tu rysy „męskie”. Niezależnie od płci byli oni przeważnie bezlitośni, agresywni i gwałtowni. W naszej kulturze tego rodzaju zachowania częściej można oczekiwać od mężczyzny 'niż od kobiety.

Czambuli zamieszkujący osady nawodne najsilniej kontrastują z kulturą amerykańską. Chociaż role obu płci są niepodobne do siebie, tak jak u nas, sytuacja jest w znacznej mierze odwrócona. Kobieta Czambuli była partnerem agresywnym, „szefem” do spraw handlowych. Mężczyzna reagował emocjonalnie na uczucia swoich dzieci, co bardziej przypomina matkę niż ojca w kulturze amerykańskiej, był podporządkowany swej towarzyszce i zależny od niej. Ta odmienność psychologiczna była tak powszechna, że Czambuli interpretowali te fakty jako biologicznie naturalne – było nawet rzeczą naturalną, że mężczyzna przebywał w samotności i cierpiał, podczas gdy jego żona rodziła dziecko! (Mead, 1935, 1949).

Z tych badań nad kontrastowymi kulturami wypływa wniosek, że role męskie i kobiece są podatne na wiele czynników, które kształtują je w różny sposób. Z różnic tych nie wynika bynajmniej, że anatomiczne i fizjologiczne różnice między płciami nie mają żadnego wpływu na zachowanie, lecz że trzeba brać pod uwagę także i kulturę.

Z pewnością jest prawdą, że o podziale pracy według płci w spq- łeczeństwach prymitywnych decydują po części różnice fizyczne między mężczyznami a kobietami. Badania nad 224 plemionami całego świata wykazują, że, ogólnie biorąc, mężczyźni skłaniają się do prac wymagających siły mięśniowej (wojowanie, obróbka metali, polowanie, górnictwo i praca w kamieniołomach, budowanie łodzi), kobiety zaś wybierają zajęcia, które wiążą się z domem i dziećmi (wyplatanie koszy, zbieranie owoców i orzechów, noszenie wody, mielenie ziarna, garncarstwo, sporządzanie i naprawianie odzieży) (Murdock, 1937). Rodzenie i karmienie dzieci stanowi biologiczną przyczynę związania kobiety z domem. Większa siła mięśniowa mężczyzny umożliwia mu zajmowanie się ciężką pracą. Skoro jednak raz ustali się podział pracy, w grę zaczyna wchodzić Skomplikowany aparat regulacji ze strony nacisku społecznego, a tabu, rytuał, zabobony, przesądy, uprzedzenia i inne formy społecznej kontroli narzucają wszystkim ogólnie przyjęte sposoby postępowania. Po ustaleniu się tych wzorców, tylko osoby jednej płci mogą robić to, co osoby innej płci mogłyby robić równie dobrze.