Motywacja osiągnięć a wyniki pracy – kontynuacja

W sumie wydaje się, że silna motywacja osiągnięć u dorosłych wiąże się z surowością treningu samodzielności w dzieciństwie. U dziecka, które wcześnie jest zmuszane, by samo dawało sobie radę, rozwija się silna motywacja w kierunku dokonania czegoś.

Co oznacza umiarkowanie niski wskaźnik motywacji osiągnięć przejawiającej się w wytworach wyobraźni? Lenistwo, niedbalstwo czy chęć próżnowania? Istnieją pewne dowody, które świadczą, że niski wskaźnik w tym przypadku nie wyklucza pragnienia sukcesu: to raczej strach przed niepowodzeniem jest tak silny, że powstrzymuje od ryzyka mierzenia zbyt wysoko. Nie stawiając sobie zbyt wysokich celów, człowiek zmniejsza często możliwość porażki. Czasem dzieci, które w szkole wielokrotnie doznawały niepowodzeń, skłonne są zaprzestać podejmowania wysiłków związanych z nauką, unikając w ten sposób poczucia klęski (P. S. Sears, 1940).

Eksperyment Atkinsona (1953) nad zapamiętywaniem skończonych i niedokończonych (przerywanych wtedy, gdy badany jeszcze pracował nad nimi) zadań dostarcza materiału dowodowego świadczącego o odmiennym nastawieniu osób o umiarkowanej i silnej motywacji osiągnięć. W eksperymencie tym brało udział osiemdziesięciu trzech studentów (mężczyzn). W innych eksperymentach stwierdzono, że im większe znaczenie mają dla badanego te zadania, tym bardziej jest prawdopodobne, że zapamięta on zadania niedokończone lepiej od skończonych. (W rozdziale dziesiątym ponownie będziemy rozpatrywać zapamiętywanie skończonych i niedokończonych zadań). Badani o silnej motywacji osiągnięć byli szczególnie skłonni do zapamiętywania przerwanych zadań, jak gdyby stanowiły one dla nich „wyzwanie”, a więc coś, co się dobrze pamięta. U badanych o umiarkowanej motywacji osiągnięć (należących do środkowej, trzeciej części grupy) rezultaty były odwrotne: wraz ze wzrostem znaczenia tych zadań dla badanych występowała u nich tendencja do zapamiętywania większej liczby zadań skończonych w porównaniu z niedokończonymi. Niedokończone zadania zdawały się stanowić dla nich groźbę i dlatego były zapominane. Chociaż ten materiał dowodowy ma charakter nieco pośredni, interpretacja, która mówi, że badani o umiarkowanym wskaźniku osiągnięć są nastawieni na bezpieczeństwo i obawiają się porażki, jest w zgodzie z interpretacją wyników eksperymentów pokrewnych (McClelland i Liberman, 1949).

Motyw osiągnięć jest głęboko zakorzeniony w naszej kulturze. Powiedzieć o kimś, że jest wydajny w pracy i ma sukcesy, to duża pochwała. Nic dziwnego, że w fantazjach amerykańskich studentów znajdujemy myśli o osiągnięciach i powodzeniu.