Motywy osobiste są szczególnie charakterystyczne dla człowieka i wiążą się z pojęciem jaźni. Chociaż niektórzy teoretycy uważają, że istnieje pojedynczy, dominujący motyw, taki jak samourzeczywistnie- nie, harmonia wewnętrzna, autoekspansja czy poczucie własnej wartości, jednak ten brak zgody na jedno określenie nasuwa myśl, że, być może, istnieje cala grupa motywów osobistych, z których każdy w pewien sposób wiąże się z jaźnią. Dla zobrazowania takich motywów posłużyliśmy się motywem osiągnięć, ponieważ w kulturze amerykańskiej widzenie siebie jako kogoś produktywnego i mającego sukcesy jest jednym z aspektów korzystnego obrazu własnej osoby.
Celowa działalność i planowanie skłania do ponownego zajęcia się problemem „woli” w psychologii. Chociaż „wola” była słowem, którego w psychologii przez szereg lat unikano, planowe zachowanie ma tak istotny związek z integracją ego, że nie można tego problemu ignorować.
Człowiekiem często kierują impulsy, których nie jest świadomy lub które są dla niego co najmniej niejasne: taka motywacja nosi nazwę nieświadomej. Nieświadome motywy przejawiają się w snach, w przyzwyczajeniach i przejęzyczeniach oraz w symptomach nerwic.”' Uznanie, że człowiek jest w części irracjonalny, nie oznacza degradacji człowieka: w istocie rzeczy odkrycie swej własnej irracjonalności jest triumfem rozumu.
Wśród teorii motywacji wyróżniamy: teorię potrzeby – popędu – przynęty, przyjmującą istnienie albo jednego pobudzającego popędu, na który wpływają rozmaite okoliczności, albo kilku odrębnych popędów, które także nadają kierunek zachowaniu: teorię bodźców sygnałowych, która przyznaje bodźcom wartość popędu: teorię afektywnego pobudzenia, która utrzymuje, że emocjonalne konsekwencje danego aktu decydują o jego motywacyjnym znaczeniu: teorie poznawcze, opierające się na tym, w jaki sposób dana jednostka spostrzega czy przedstawia sobie sytuację, przed którą stoi, oraz teorie psychoanalityczne, przypisujące poważną rolę nieświadomym motywom i ich pochodnym.
Do teorii poznawczych należy teoria poziomu aspiracji (zajmująca się ustalaniem przez jednostkę celów), teoria dysonansu poznawczego (interesująca się tendencjami do zmiany postępowania lub przekonania, związanymi z dysharmonią, która często powstaje po podjęciu decyzji) oraz teorie oczekiwań i wartości (których przedmiotem jest podejmowanie decyzji, gdy bierze się pod uwagę zarówno prawdopodobieństwo, jak i koszty, czyli ryzyko).
Według teorii psychoanalitycznej pierwotne popędy to popęd płciowy i agresja. Rozwój seksualnego zachowania przebiega zgodnie ze schematem rozwojowym, przewidującym wybór coraz to innych przedmiotów przywiązania uczuciowego, zanim dojdzie do wytworze nia dojrzałych powiązań seksualnych. We współczesnych interpretacjach psychoanalitycznych w większym niż poprzednio stopniu uwzględnia się procesy związane z ego.
Leave a reply