Popęd macierzyński

U samicy szczura, gdy zostanie matką, występuje silna motywacja skłaniająca ją do troszczenia się o nowo narodzone potomstwo. Gdy umieścimy młode poza gniazdem, matka przyniesie je z powrotem, jeśli odseparujemy ją od młodych, pokona przeszkody i zniesie ból, aby dostać się do nich.

Stany fizjologiczne, które aktywizują macierzyńskie zachowanie, są złożone. Można tu wymienić hormon zwany prolaktyną, związany z wydzielaniem mleka. Jeśli zastrzykniemy go niezapłodnionym samicom szczurzym lub nawet samcom, zaczynają one budować gniazda i opiekować się młodymi, tak jak to czyni matka. Budowanie gniazd u szczurów jest prawdopodobnie w części regulowane przez temperaturę ciała. Stan hormonalny może ją obniżać, toteż samica buduje gniazdo chyba nie tyle ze względu na potrzeby swych młodych, co dla swej własnej wygody.

Chociaż zmiany cielesne związane z ciążą i karmieniem, a także niektóre aspekty popędu macierzyńskiego są wspólne zarówno dla niższych zwierząt, jak i dla matek należących do rodzaju ludzkiego, to jednak w różnych kulturach troska o dzieci przybiera różne formy i w znacznej mierze zależy od uczenia się. Jest to ogólna reguła, że motywów ludzkich nigdy nie można w pełni wyjaśnić jedynie na podstawie czynników fizjologicznych.