Przykład myślenia opisanego powyżej można analizować zgodnie z ogólnym schematem zaproponowanym w 1910 roku przez JOHNA DEWEYA. W schemacie tym rozumowanie zostało potraktowane jako ciąg kroków następujących po sobie w określonym porządku:
Osoba, która od szeregu godzin obchodziła się bez jedzenia, nie odczuwa głodu przez cały czas. Wrażenia bólu lub „ssania” opisywane jako paroksyzmy głodowe występują nieregularnie. W eksperymentach mających na celu wykrycie podłoża tych paroksyzmów, badany, pozbawiony pokarmu przez czas dłuższy, połykał gumowy balonik, który następnie nadmuchiwano, dopóki nie wypełnił ścianek żołądka. Cienką rurkę od balonika dołączano do przyrządu rejestrującego skurcze ścianek żołądka {ryc. 5-2) za pomocą poruszającej się wskazówki. Badanemu, który nie mógł widzieć tej wskazówki, polecono naciskać klucz telegraficzny, gdy tylko poczuje paroksyzm głodu. Stwierdzono, że badany naciskał klucz prawie jednocześnie ze skurczami swego żołądka.
Wszystko, czego doświadczamy, dociera do nas poprzez narządy zmysłów, te zaś mogą być rozumiane jako stacje odbiorcze dla bodźców, które pochodzą z zewnątrz lub z wnętrza naszego ciała.
Próby zrozumienia doświadczenia ludzkiego i zachowania są stare jak świat. Pierwsze teorie przypisywały świadomość jakiemuś wewnętrznemu duszkowi – „małemu człowieczkowi”, mieszkającemu gdzieś w naszym ciele. Późniejsi myśliciele, np. greccy filozofowie PLATON i ARYSTOTELES, mówili o psyche lub duszy jako centrum doświadczenia. Od tego słowa wzięła swą nazwę psychologia.
Dzieci z ilorazem inteligencji wynoszącym ponad 140 wymagają określonej opieki. Często sprawiają one poważne kłopoty swym rodzicom i opiekunom, którzy usiłują im pomóc. Nie jest to łatwe,
Zwolennicy psychologii postaci wykazują, że w procesie spostrzegania jesteśmy skłonni do organizowania bodźców wzdłuż linii pewnych naturalnych tendencji, które mogą być związane z organizowaniem i grupowaniem funkcji w mózgu.
Psychologowie byli kiedyś przekonani, że inteligencja jest odrębną kategorią. Nie zawsze akceptowali naukową definicję inteligencji. Niektórzy nazywali ją zdolnością uczenia się. Inni określali ją jako zdolność adekwatnej adaptacji do środowiska, a jeszcze inni jako generalną tendencję do nabywania umiejętności. Wszyscy jednak zgadzali się co do tego, że człowiek inteligentny okazuje się równie błyskotliwy w podejściu do różnych zagadnień.
Starając się utrzymać korzystną pozycję wobec rodziców, dziecko często przejawia zazdrość o braci i siostry. Wyrażenie – rywalizacja rodzeństwa – bywa używane dla określenia współzawodnictwa pomiędzy dwoma braćmi, dwiema siostrami lub między bratem a siostrą.
U samicy szczura, gdy zostanie matką, występuje silna motywacja skłaniająca ją do troszczenia się o nowo narodzone potomstwo. Gdy umieścimy młode poza gniazdem, matka przyniesie je z powrotem, jeśli odseparujemy ją od młodych, pokona przeszkody i zniesie ból, aby dostać się do nich.
Źródłem wiedzy psychologicznej są obiektywne eksperymenty laboratoryjne. Badacz laboratoryjny musi umieć dokonać rozróżnienia pomiędzy tym, w co chciałby wierzyć, a tym, co uzyskuje w wyniku eksperymentu, bowiem zachodzi tu nierzadko spora różnica. Laboratorium jest doskonałym miejscem umożliwiającym sprawowanie kontroli nad badaną sytuacją, gdzie możliwe jest naukowe ustalenie i pomiar wszystkich czynników.
Niestety, nie zawsze jest możliwe zaaranżowanie w pełni kontrolowanego eksperymentu w celu ustalenia psychologicznych efektów i ich przyczyn. Psychologowie często muszą – chcąc zdobyć wiedzę o określonych aspektach natury ludzkiej – opierać się na obserwacji. Weźmy na przykład kwestię prześledzenia rozwoju umysłowego i zachowania jednostki od chwili poczęcia do dojrzałości. Proces ten wiąże się z wieloma skomplikowanymi zagadnieniami, dotyczącymi wpływu dziedziczności i środowiska oraz warunków optymalnego rozwoju, a także czynników wywołujących zaburzenia poczytalności i przestępczość. Niektóre z tych problemów można rozwiązać na drodze eksperymentu. Można posłużyć się testami i metodami laboratoryjnymi, by zmierzyć poziom rozwoju osiągnięty w danym wieku, a także by określić krzywą wzrostu. Jednakże chcąc przeprowadzić naprawdę rozstrzygający eksperyment dotyczący rozwoju umysłowego, należałoby całkowicie kontrolować warunki życia i dorastania dużej grupy dzieci. Konieczne byłoby także poddanie połowy badanych dzieci wpływom warunków, które – w myśl naszego założenia – są niekorzystne.
Powiedzenia te nie mogą być pojmowane dosłownie, lecz traktować je należy jako metafory dotyczące natury ludzkiej. Bardzo proszę, by czytelnik, zanim przejdzie do następnego akapitu, zawierającego profesjonalną ocenę prawdziwości tych twierdzeń, sam spróbował określić, które z nich wydają mu się prawdziwe, a które fałszywe.